به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از روابط عمومی سازمان تات، مسعود نجفی اظهار داشت: متاسفانه خراسان رضوی دارای بیشترین کمبود مخازن آب‌های زیرزمینی در کشور است؛ با این وجود، این استان در بسیاری از محصولات کشاورزی مزیت‌دار مانند پسته و زعفران دارای رتبه کشوری و جهانی است."

وی ادامه داد: "در میان ۳۷ دشت استان خراسان رضوی، ۳۴ دشت در وضعیت ممنوعه قرار دارد و با سیاست‌گذاری‌های فعلی، به نظر می‌رسد در این دشت‌ها با مشکل مواجه شویم؛ زیرا ما از ارزش افزوده هر متر مکعب آب به اندازه مطلوب استفاده نمی‌کنیم."

نجفی با اشاره به برنامه هفتم توسعه و لزوم افزایش بهره‌وری در مصرف آب کشاورزی گفت: "باید میزان مصرف آب کاهش یابد و در مقابل، خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی افزایش پیدا کند. در واقع، در این برنامه بر حفظ امنیت غذایی در کشور تأکید شده است؛ این در حالی است که ما در استان با کسری مخازن آب‌های زیرزمینی مواجهیم."

چهار برنامه محوری برای مقابله با کم‌آبی

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: "در سه سال گذشته، چهار برنامه محوری و اساسی را در حوزه آب برنامه‌ریزی و اجرا کرده‌ایم."

وی با اشاره به تولید و ترویج ارقام مقاوم اظهار کرد: "در سه سال گذشته، اعضای هیأت علمی و محققان این مرکز با مشارکت ملی موفق به معرفی ۴۱ رقم جدید در حوزه‌های مختلف زراعی و باغی شده‌اند که یکی از مهم‌ترین خصوصیات این ارقام، مقاومت به تنش‌های آبی است." وی افزود: "سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تنها در زمینه ارقام جدید گندم در دو سال گذشته موفق به معرفی ۱۱ رقم جدید با همکاری محققان این مرکز شده است که خصوصیات ویژه این ارقام، کشور و استان را در جهت خودکفایی کامل به این محصول استراتژیک پیش خواهد برد."

نجفی راه حل دوم را توسعه کشت پاییزه محصولات کشاورزی عنوان کرد و تصریح کرد: "با توجه به کاهش شدید نزولات جوی، باید حداکثر استفاده را از بارش‌های فصول پاییز و زمستان ببریم. در همین راستا، مرکز تحقیقات خراسان رضوی، به‌عنوان مثال در حوزه محصول استراتژیک چغندرقند، برنامه ویژه‌ای را در استان اجرا کرده است. در کشت پاییزه چغندرقند، دوره زندگی گیاه منطبق با بارش‌های فصلی در پاییز، زمستان و بهار تقسیم می‌شود." وی افزود: "بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که میزان مصرف آب در کشت پاییزه چغندرقند نسبت به کشت بهاره آن کاهش قابل ملاحظه‌ای دارد؛ به‌طور معمول، نیاز آبی زراعت بهاره چغندرقند بین ۱۰ تا ۱۴ هزار مترمکعب در هکتار و در کشت پاییزه بین ۶ تا ۹ هزار مترمکعب در هکتار گزارش شده است."

وی  به وضعیت کشت چغندرقند پاییزه اشاره کرد و گفت: "سطح زیر کشت چغندرقند پاییزه در سال ۱۳۹۲ حدود ۲ هزار هکتار بوده است، در حالی که در سال جاری به حدود ۳۰ هزار هکتار در کشور رسیده است."

 وی در خصوص طرح کشت نشایی چغندرقند در استان و تأثیر آن بر کاهش مصرف آب اظهار کرد: "از جمله مزایای کشت نشایی، ایجاد شرایط مناسب و فرصت کافی برای تهیه بستر کشت در بهار، ۳۰ تا ۴۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف سموم دفع آفات نباتی، صرفه‌جویی در مصرف کودهای شیمیایی به‌ویژه ازت، افزایش قدرت رقابت محصول چغندرقند با علف‌های هرز، کمک به حفظ محیط زیست، ۳۵ تا ۴۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری و ۵۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف علف‌کش‌ها است. لذا این برنامه با حمایت سازمان جهاد کشاورزی استان با قدرت در استان و کشور در حال اجرا است."

نجفی چهارمین برنامه مهم این مرکز را کشاورزی کم‌نهاده عنوان کرد و گفت: "برنامه کشاورزی کم‌نهاده در سطح بیش از ۱۴۰ هزار هکتار از مزارع کشور ابلاغ شده است که بر اساس تقسیم‌بندی وزارتخانه، سهم استان خراسان رضوی ۱۴ هزار هکتار است." وی ادامه داد: "خوشبختانه به دلیل نتایج موفقیت‌آمیز اجرای آزمایشی کشاورزی کم‌نهاده در سراسر کشور و با همکاری خوب معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، مجری طرح گندم و سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، این شیوه از سال گذشته مورد پذیرش طرح ملی محوری گندم قرار گرفته و قرار است امسال به صورت توسعه‌ای و در سطح بیشتری از کشور اجرا شود."

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی در پایان با اشاره به اثربخش بودن مجموعه فعالیت‌های انجام‌شده برای ارتقای بهره‌وری آب اظهار داشت: "میزان آب کشاورزی استان خراسان رضوی در چند دهه اخیر از حدود هشت میلیارد مترمکعب به کمی بیش از چهار میلیارد مترمکعب کاهش یافته است؛ حال آنکه میزان تولید ثابت و در برخی موارد افزایش داشته است. این اتفاق نتیجه افزایش بهره‌وری است."